طبق ماده 109 قانون مدنی، دیواری که مابین دو ملک واقع است مشترک مابین صاحب آن دو ملک محسوب می شود مگر اینکه قرینه یا دلیلی بر خلاف آن موجود باشد. این ماده یک اماره قانونی در این باب به وجود آورده است که به موجب آن دیوار واقع بین دو ملک اشتراکی به شمار می آید مگر این که با یک دلیل قانونی (مانند سند و اقرار) یا یک قرینه خلاف آن ثابت گردد. منظور از قرینه در ماده ۱۰۹ بیشتر قرینه فنی است که بعضی از اقسام آن درقانون ذکر شده است. مثلا برابر ماده ۱۱۰ قانون مدنی: بنا به طور ترصیف و وضع سر تیر از جمله قرائن است که دلالت بر تصرف و اختصاص میکند.
اشتراک دیوار بین دو ملک
حد فاصل بین دو ملک مشترک محسوب می شود، مگر این که دلیلی بر خلاف آن وجود داشته باشد.
ماده ۱۰۹ قانون مدنی یک اماره قانونی در این باب به وجود آورده است که به موجب آن دیوار واقع بین دو ملک اشتراکی به شمار می آید مگر این که با یک دلیل قانونی (مانند سند و اقرار) یا یک قرینه خلاف آن ثابت گردد.
منظور از قرینه در ماده ۱۰۹ بیشتر قرینه فنی است که بعضی از اقسام آن درقانون ذکر شده است. مثلا برابر ماده ۱۱۰ قانون مدنی: «بنا به طور ترصیف و وضع سر تیر از جمله قرائن است که دلالت بر تصرف و اختصاص میکند».
قرینه فنی از قبیل توصیف و وضع سر تیر، طاقچه و رف (که در یک طرف دیوار فاصل وجود داشته باشد) و نما (تزئینات فنی ساختمان در یک طرف دیوار) دلیل قطعی بر اختصاصی بودن دیوار نیست؛ بلکه با وجود قرائن مذکور می توان اثبات کرد که دیوار اشتراکی است.
به عبارت دیگر، قرینه فنی تا هنگامی دلیل اختصاصی بودن دیوار تلقی می شود که خلاف آن ثابت نشده باشد؛ مثلا اگر به موجب سند ثابت شود که دیوار متعلق به مالک دیگر است قرینه فنی ارزش اثباتی خود را از دست خواهد داد.
مشکلات دیوار مشترک
دیوار مشترک در دید عرف در تصرف مالکان اطراف آن است و ماده ۱۰۹ قانون مدنی یکی از مصداق های اجرای ماده ۳۵ قانون مدنی (تصرف به عنوان مالکیت دلیل مالکیت است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود) است.
دیوار فاصل، گاه اختصاصی است یعنی اختصاص به یکی از دو ملک مجاور دارد و گاه دیگر مشترک بین آن دو می باشد و آن در مواردیست که با هزینه مشترک ساخته یا خریداری شده یا به ارث به آن دو رسیده باشد.
مبنا و قسمتی از زمین که دیوار بر آن ساخته شده مانند خود دیوار گاه اختصاصی است (خواه دیواری که بر آن بنا شده اشتراکی باشد و یا اختصاصی یک طرف) و گاه دیگر مشترک است (خواه دیواری که بر آن ساخته شده اختصاص به یکی از دو طرف داشته و خواه مشترک بین آن دو باشد).
در صورتی که اختصاصی و یا اشتراکی بودن دیوار و مبنا معلوم باشد و اختلافی در این امر بین مالکین مجاور نباشد، ولی هرگاه اختصاصی و یا اشتراکی بودن دیوار معلوم نباشد و بین مالکین اختلاف تولید شود، مدعی حق می تواند برای اختصاصی بودن دیوار و یا اشتراکی بودن آن علاوه بر ادله قانونی مانند سند، گواه و اقرار از قرائنی که بعداً ذکر می گردد استفاده نماید.
قراین تصرف و اختصاص دیوار
طبق ماده 110 قانون مدنی بنا به طور تَرصیف و وضع سَرتیر از جمله قَرائِن است که دلالت بر تصرف و اختصاص می کنند.
ترصیف اتصال منظم دو بنا است، به گونه‌ای که آجرهای آن دو به هم قفل و بست شده باشد. اماره ترصیف مقدم بر نشانه سرتیر است، زیرا ترصیف مربوط به زمان ایجاد دیوار است و داشتن سرتیر بر روی دیوار ناظر به انتفاع از دیوار ساخته شده. مورد نزاع این است که بر چه مبنا و چگونه دیوار ساخته شده است.
پس، دلالت اماره ترصیف، که مربوط به همان زمان است، بر اشتراک بیش از نشانه‌های بعدی است. و با وجود این، داوری قطعی با عرف است و احتمال دارد اماره‌های قضایی و ویژه هر دعوی این وضع ظاهری را تغییر دهد و دادرس را متمایل به انتخاب نظر دیگری سازد.
قانون حریم دیوار همسایه
طبق ماده 133 قانون مدنی، کسی نمی تواند از دیوار خانه خود به خانه همسایه در باز کند اگر چه دیوار ملک مختصی او باشد لیکن میتواند از دیوار مختصی خود روزنه یا شبکه باز کند و همسایه حق منع او را ندارد ولی همسایه هم می تواند جلو روزنه و شبکه دیوار بکشد یا پرده بیاویزد که مانع رویت شود.
فاصله بین دو دیوار همسایه
در هنگام زلزله حرکت سازه ها می تواند منجر به برخورد ساختمان همسایه شود. به همین دلیل، ایجاد فاصله ای ایمن بین ساختمان ها ضروری است که به آن درز انقطاع گفته می شود. این درز از برخورد ساختمان ها در حین زلزله جلوگیری کرده و ایمنی ساکنین را تضمین میکند.
استاندارد 2800 روش محاسبه فاصله بین دو دیوار دو ساختمان یا درز انقطاع بین دو ساختمان را برای ساختمان ها ارائه می دهد. این محاسبه برای ساختمان های تا هشت طبقه و ساختمان های با تعداد طبقات بیشتر از هشت طبقه، متفاوت است.
امیدوارم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد. اگر سوالی در مورد موضوع مقاله داشتید یا به دنبال مشاوره حقوقی بودید، می توانید با سوال از وکیل آنلاین در خدمات حقوقی تلیکان به جواب خود برسید.
